Φυσικά δεν θα μπορούσαμε να παραλείψουμε ένα άρθρο για τον αγαπημένο μας Μπαρμπα- Σταύρο στην εφημερίδα "Ελευθεροτυπία"
Σταύρος Καραμανιώλας ένας τροβαδούρος 103 ετών Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων - Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων
«Δουλειά, τραγούδι και φαΐ κι όλος ο κόσμος ας καεί»
Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΒΙΔΑΛΗ
«Αμα δεν έχεις ταλαιπωρηθεί, άμα δεν έχεις πονέσει, άμα δεν έχεις παρελθόν, πώς θα γράψεις; Τα πάθη μου και τα βάσανά μου γράφω. Εχω περάσει φτώχειες, πείνες, κατοχές, πολέμους. Πώς ζω απορώ. Αντεξα όμως».
Σταύρος Καραμανιώλας, 99 ετών από το Καζαβίτι της Θάσου. Καπνεργάτης τα περισσότερα χρόνια στην Καβάλα. Αλλά και περιστασιακά ασχολούμενος με κτήματα, ψαράς, καλαθοποιός, εξορυκτής κάρβουνου, χοροδιδάσκαλος. Το χάρισμά του, η πηγαία έμπνευση στίχων από έφηβος κι ας πήγε μόνο έως τετάρτη Δημοτικού.
Σταύρος Καραμανιώλας, 99 ετών από το Καζαβίτι της Θάσου. Καπνεργάτης τα περισσότερα χρόνια στην Καβάλα. Αλλά και περιστασιακά ασχολούμενος με κτήματα, ψαράς, καλαθοποιός, εξορυκτής κάρβουνου, χοροδιδάσκαλος. Το χάρισμά του, η πηγαία έμπνευση στίχων από έφηβος κι ας πήγε μόνο έως τετάρτη Δημοτικού.
«Εγώ φτωχός γεννήθηκα μες στης σκλαβιάς τα χρόνια / και νηστικός κοιμήθηκα μες στα βουνά τα χιόνια / πέρασα μπόρες και βροχές και δυνατούς ανέμους / δύο μεγάλες κατοχές και δυο φριχτούς πολέμους / Σκέφτομαι και απορώ πως ζεις βρε Καρμανιώλα / τόσα δεινά που τράβηξες να τ' αντέξεις όλα / μα αν έχεις δίπλα το Θεό κανένα μη φοβάσαι / κάνεις την προσευχούλα σου και ήσυχος κοιμάσαι».
Πριν κάποια χρόνια η σταθερή φιλία με τον Αργύρη Μπακιρτζή είχε ως αποτέλεσμα την κατά καιρούς στιχουργική συμμετοχή του σε δίσκους των Χειμερινών Κολυμβητών («Δεν είναι φίλε ίδιες όλες οι γυναίκες», «Οι δακοκτόνοι», «Ο ποδηλατιστής», «Ο βίος μου») αλλά και...τραγουδιστικά σε μερικές συναυλίες.
Τον συναντήσαμε στο σπιτάκι του στο χωριό Πρίνος της Θάσου. Λεπτοκαμωμένος, αειθαλής, λαλίστατος, με τα στιχάκια στα χείλη. Ο μπαξές του η καθημερινή του απασχόληση, ενίοτε και το μπουζουκάκι του. Η 82χρονη συμβία του, η κυρία Καλλιόπη, τον φροντίζει σαν τα μάτια της.
Πότε πρωτόφτιαξες στίχους;
«Οταν πήρα το πρώτο μου ποδήλατο, περίπου 16 χρονώ. Δούλευα από δέκα χρονώ σε καπνομάγαζο στην Καβάλα. Μάζευα δραχμή δραχμή στον κουμπαρά και το πήρα. Ενθουσιασμένος έγραψα το πρώτο μου τραγούδι: "Εχω ποδήλατο καλό /όπου κι αν θέλεις πάει/ αν πεις κι ο ποδηλατιστής / σαν το πουλί πετάει". Φτώχεια και δουλειά. Πέρα από τα καπνά, φρόντιζα τις ελιές, έσκαβα αμπέλια στο νησί. Εβγαζα κάρβουνα. Οκάδες να δουν τα μάτια σου. Εφτιαχνα καλάθια, γαλόνια, νταμιτζάνες. Πιάνανε τα χέρια μου».
Τι χρειάζεται για να τα βγάλει πέρα ο άνθρωπος στη ζωή;
«Δουλειά και να μην απογοητεύεται. Εχω τραβήξει περιπέτειες και δυσκολίες. Πέρασαν Βούλγαροι, Τούρκοι, Γερμανοί, Ιταλοί. Πόλεμοι, κατοχές, πείνα. Να τρως βελανίδια, ξυλοκέρατα, μπομπότα».
Στα νιάτα σου λες στο «βίο» σου πως ήσουν μαγκάκι.
«Ημουν ομορφόπαιδο. Ρεμπετάκι. Στην Καβάλα, είχα Εβραιοπούλες γκόμενες, τότε που δεν μπορούσε κανένας να πιάσει. Μ' αγαπούσαν, ήμουν καλός. Είχα και μια ελιά εδώ στο πρόσωπο. Ημουν ντροπαλός, αλλά ένας ταξιτζής, που τον βοηθούσα στα αγώγια όταν σχολούσα, με ξεθάρρεψε. Οποια περνούσε της έλεγα στιχάκια. Είχα πάρει ένα μπουζούκι και το γρατσούναγα... Ημουν χοροδιδάσκαλος ένα διάστημα. Ταγκό, βαλς, φοξ-εγκλέρ. Υπήρχαν μαγαζιά όπου πίναμε το ποτό μας και μαθαίναμε χορό. Σ' αυτά επιτράπηκαν γυναίκες μετά το '34».
Η ζωή έχει περισσότερο πίκρες ή χαρές;
«Εχει και πίκρες και χαρές. Πέρασα πάρα πολλά. Εφτασε στιγμή να παρακαλάω να πεθάνω. Οταν γύρισα από την Αλβανία ήμουν με κρυοπαγήματα έξι μήνες στο στρώμα. Το πόδι μου τόσο. Μονάχος μου θεραπεύτηκα. Τρεις φορές γλίτωσα από το θάνατο στον πόλεμο. Η προσευχή με κράτησε».
Ο έρωτας είναι βάσανο ή χαρά;
«Και τα δυο. Εχει και χαρά έχει και απογοήτευση. Ανάλογα πώς θα το πάρεις. Πολλοί καταστραφήκαν από τον έρωτα, το πήρανε κατάκαρδα. Εγώ το 'παιρνα και επιπόλαια. Δεν βαριέσαι».
Τη γυναίκα σου πώς τη γνώρισες;
«Ηταν γειτονάκι και τη μάθαινα χορό, ταγκό, βαλς. Απ' όλα τα γειτονάκια μ' αγάπησε αυτή. Κι ήταν μικρή. Κλεφτήκαμε».
Εχουν αλλάξει τα πράγματα από παλιά;
«Δεν αλλάξαν αλλά χαλάσαν. Δεν υπάρχει αλληλεγγύη. Εκείνα τα χρόνια οι άνθρωποι ήταν πιο κοντά. Εκαναν βεγκέρες. Περνούσε όλο το χωριό για μια γιορτή και με το δίσκο σε κερνούσαν. Στο χωριό μου το Καζαβίτι έφτιαχνες σπίτι και δεν ανησυχούσες. Μετά την εκκλησιά την Κυριακή, ο καθένας έπαιρνε το ζώο του, ένα γαϊδουράκι ή ένα μουλάρι και πήγαιναν να φορτώσουν υλικά, ξύλα, κοκκινόχωμα για τη σκεπή. Βοηθούσε ο ένας τον άλλο. Ετσι έγινε με το σπίτι μου το '48. Αυτά τελειώσανε. Κι άρχισαν οι ρουφιανιές...».
Πώς περνάει η μέρα σου εδώ;
«Εχω τη σύνταξή μου αλλά δεν κάθομαι. Κατεβαίνω στο μπαξεδάκι μου. Η δουλειά με κρατάει. "Δουλειά, τραγούδι και φαΐ / κι ο κόσμος όλος ας καεί". Εχω κρεμμυδάκια, σπανάκια, σκόρδα, μαρούλια, δυόσμο, ντομάτες, πιπεριές, κολοκυθιές. Και περνάει η ώρα».
Τι κάνει καλό στην υγεία;
«Το μαύρο κρασί είναι φάρμακο. Γρίπη δεν ξέρω τι σημαίνει. Είναι αντιγριπικό. Ενα - δυο ποτηράκια την ημέρα. Μια φορά ήπια τέσσερα και πηγαίνοντας στο κτήμα έκανα οχτάρια. "Οι τρελοί και οι μεθυσμένοι δεν γνωρίζουν συμφορές / πάντα είναι ευτυχισμένοι όλο έχουνε χαρές". "Εγώ πίνω κρασί δεν πίνω κόκα κόλα / κι αν το αλλάξω μη με πουν Σταύρο Καραμανιώλα».
Σε τρομάζει ο θάνατος;
«Είμαι έτοιμος για να φύγω. "Προτού να έρθει η στιγμή / τα μάτια μου να κλείσω / αυτοί που μου κάνανε κακό / θε να τους συγχωρήσω/ Μίσος να μην κουβαλάω / μες στο μνήμα που θα πάω / Κι αφού από την καρδούλα μου /έδιωξα όλα τα βάρη / τώρα ο χάρος ας έρθει να με πάρει". Θα φύγω ελεύθερος. Δεν πείραξα κανένα, δεν μίσησα κανένα ό,τι και να μου κάνανε».
Το παράπονό σου;
«Εχω τόσα τραγούδια που κάθονται. Τα 'χει καταγράψει η μία από τις δύο κόρες μου. Θα 'θελα κάποιοι καλοί συνθέτες να τα μάθουν και να βάλουν μουσική. Θα 'θελα να προλάβω να δω μια επιλογή σ' ένα βιβλίο».
*Για τα 100 χρόνια του μπαρμπα-Σταύρου του χρόνου να ευχηθούμε οι Δήμοι Καβάλας και Θάσου να του κάνουν δώρο το βιβλίο με τα τραγούδια. Το αξίζει με το παραπάνω. *
Πριν κάποια χρόνια η σταθερή φιλία με τον Αργύρη Μπακιρτζή είχε ως αποτέλεσμα την κατά καιρούς στιχουργική συμμετοχή του σε δίσκους των Χειμερινών Κολυμβητών («Δεν είναι φίλε ίδιες όλες οι γυναίκες», «Οι δακοκτόνοι», «Ο ποδηλατιστής», «Ο βίος μου») αλλά και...τραγουδιστικά σε μερικές συναυλίες.
Τον συναντήσαμε στο σπιτάκι του στο χωριό Πρίνος της Θάσου. Λεπτοκαμωμένος, αειθαλής, λαλίστατος, με τα στιχάκια στα χείλη. Ο μπαξές του η καθημερινή του απασχόληση, ενίοτε και το μπουζουκάκι του. Η 82χρονη συμβία του, η κυρία Καλλιόπη, τον φροντίζει σαν τα μάτια της.
Πότε πρωτόφτιαξες στίχους;
«Οταν πήρα το πρώτο μου ποδήλατο, περίπου 16 χρονώ. Δούλευα από δέκα χρονώ σε καπνομάγαζο στην Καβάλα. Μάζευα δραχμή δραχμή στον κουμπαρά και το πήρα. Ενθουσιασμένος έγραψα το πρώτο μου τραγούδι: "Εχω ποδήλατο καλό /όπου κι αν θέλεις πάει/ αν πεις κι ο ποδηλατιστής / σαν το πουλί πετάει". Φτώχεια και δουλειά. Πέρα από τα καπνά, φρόντιζα τις ελιές, έσκαβα αμπέλια στο νησί. Εβγαζα κάρβουνα. Οκάδες να δουν τα μάτια σου. Εφτιαχνα καλάθια, γαλόνια, νταμιτζάνες. Πιάνανε τα χέρια μου».
Τι χρειάζεται για να τα βγάλει πέρα ο άνθρωπος στη ζωή;
«Δουλειά και να μην απογοητεύεται. Εχω τραβήξει περιπέτειες και δυσκολίες. Πέρασαν Βούλγαροι, Τούρκοι, Γερμανοί, Ιταλοί. Πόλεμοι, κατοχές, πείνα. Να τρως βελανίδια, ξυλοκέρατα, μπομπότα».
Στα νιάτα σου λες στο «βίο» σου πως ήσουν μαγκάκι.
«Ημουν ομορφόπαιδο. Ρεμπετάκι. Στην Καβάλα, είχα Εβραιοπούλες γκόμενες, τότε που δεν μπορούσε κανένας να πιάσει. Μ' αγαπούσαν, ήμουν καλός. Είχα και μια ελιά εδώ στο πρόσωπο. Ημουν ντροπαλός, αλλά ένας ταξιτζής, που τον βοηθούσα στα αγώγια όταν σχολούσα, με ξεθάρρεψε. Οποια περνούσε της έλεγα στιχάκια. Είχα πάρει ένα μπουζούκι και το γρατσούναγα... Ημουν χοροδιδάσκαλος ένα διάστημα. Ταγκό, βαλς, φοξ-εγκλέρ. Υπήρχαν μαγαζιά όπου πίναμε το ποτό μας και μαθαίναμε χορό. Σ' αυτά επιτράπηκαν γυναίκες μετά το '34».
Η ζωή έχει περισσότερο πίκρες ή χαρές;
«Εχει και πίκρες και χαρές. Πέρασα πάρα πολλά. Εφτασε στιγμή να παρακαλάω να πεθάνω. Οταν γύρισα από την Αλβανία ήμουν με κρυοπαγήματα έξι μήνες στο στρώμα. Το πόδι μου τόσο. Μονάχος μου θεραπεύτηκα. Τρεις φορές γλίτωσα από το θάνατο στον πόλεμο. Η προσευχή με κράτησε».
Ο έρωτας είναι βάσανο ή χαρά;
«Και τα δυο. Εχει και χαρά έχει και απογοήτευση. Ανάλογα πώς θα το πάρεις. Πολλοί καταστραφήκαν από τον έρωτα, το πήρανε κατάκαρδα. Εγώ το 'παιρνα και επιπόλαια. Δεν βαριέσαι».
Τη γυναίκα σου πώς τη γνώρισες;
«Ηταν γειτονάκι και τη μάθαινα χορό, ταγκό, βαλς. Απ' όλα τα γειτονάκια μ' αγάπησε αυτή. Κι ήταν μικρή. Κλεφτήκαμε».
Εχουν αλλάξει τα πράγματα από παλιά;
«Δεν αλλάξαν αλλά χαλάσαν. Δεν υπάρχει αλληλεγγύη. Εκείνα τα χρόνια οι άνθρωποι ήταν πιο κοντά. Εκαναν βεγκέρες. Περνούσε όλο το χωριό για μια γιορτή και με το δίσκο σε κερνούσαν. Στο χωριό μου το Καζαβίτι έφτιαχνες σπίτι και δεν ανησυχούσες. Μετά την εκκλησιά την Κυριακή, ο καθένας έπαιρνε το ζώο του, ένα γαϊδουράκι ή ένα μουλάρι και πήγαιναν να φορτώσουν υλικά, ξύλα, κοκκινόχωμα για τη σκεπή. Βοηθούσε ο ένας τον άλλο. Ετσι έγινε με το σπίτι μου το '48. Αυτά τελειώσανε. Κι άρχισαν οι ρουφιανιές...».
Πώς περνάει η μέρα σου εδώ;
«Εχω τη σύνταξή μου αλλά δεν κάθομαι. Κατεβαίνω στο μπαξεδάκι μου. Η δουλειά με κρατάει. "Δουλειά, τραγούδι και φαΐ / κι ο κόσμος όλος ας καεί". Εχω κρεμμυδάκια, σπανάκια, σκόρδα, μαρούλια, δυόσμο, ντομάτες, πιπεριές, κολοκυθιές. Και περνάει η ώρα».
Τι κάνει καλό στην υγεία;
«Το μαύρο κρασί είναι φάρμακο. Γρίπη δεν ξέρω τι σημαίνει. Είναι αντιγριπικό. Ενα - δυο ποτηράκια την ημέρα. Μια φορά ήπια τέσσερα και πηγαίνοντας στο κτήμα έκανα οχτάρια. "Οι τρελοί και οι μεθυσμένοι δεν γνωρίζουν συμφορές / πάντα είναι ευτυχισμένοι όλο έχουνε χαρές". "Εγώ πίνω κρασί δεν πίνω κόκα κόλα / κι αν το αλλάξω μη με πουν Σταύρο Καραμανιώλα».
Σε τρομάζει ο θάνατος;
«Είμαι έτοιμος για να φύγω. "Προτού να έρθει η στιγμή / τα μάτια μου να κλείσω / αυτοί που μου κάνανε κακό / θε να τους συγχωρήσω/ Μίσος να μην κουβαλάω / μες στο μνήμα που θα πάω / Κι αφού από την καρδούλα μου /έδιωξα όλα τα βάρη / τώρα ο χάρος ας έρθει να με πάρει". Θα φύγω ελεύθερος. Δεν πείραξα κανένα, δεν μίσησα κανένα ό,τι και να μου κάνανε».
Το παράπονό σου;
«Εχω τόσα τραγούδια που κάθονται. Τα 'χει καταγράψει η μία από τις δύο κόρες μου. Θα 'θελα κάποιοι καλοί συνθέτες να τα μάθουν και να βάλουν μουσική. Θα 'θελα να προλάβω να δω μια επιλογή σ' ένα βιβλίο».
*Για τα 100 χρόνια του μπαρμπα-Σταύρου του χρόνου να ευχηθούμε οι Δήμοι Καβάλας και Θάσου να του κάνουν δώρο το βιβλίο με τα τραγούδια. Το αξίζει με το παραπάνω. *
2 - 25/04/2008
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου